"Co drzemie w historii...?" 23 stycznia

Śmierć cesarza 23.01.1002

Przebywający w Falerii (ok 50 km od Rzymu) 22 - letni cesarz Otton III dostał nagle wysokiej gorączki i zmarł. Monarcha zmierzał do Rzymu, który opuścił ze względu na wybuch chłopskiej rebelii. Otton był wizjonerem, marzył o stworzeniu w Europie wielkiej uniwersalistycznej federacji królestw: Romy (Italii), Galii (Francji), Germanii (Niemiec) i Sclovinii (Słowiańszczyzny). Dwa lata przed śmiercią pielgrzymował do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie, chcąc pozyskać do tej idei polskiego księcia Bolesława Chrobrego, w którym widział przywódcę Słowiańszczyzny. Przedwczesna śmierć Ottona interpretowana byłą jako kara za zbezczeszczenie grobu Karola Wielkiego, który cesarz kazał otworzyć podczas wizyty w Akwizgranie. Ale nie brakowało też głosów, że został otruty. 

"Co drzemie w historii...?" 22 stycznia

Niech wybuchnie powstanie 22.01.1863

"Nikczemny rząd najezdniczy rozwścieklony oporem męczonej przezeń ofiary postanowił zadać jej cios stanowczy - porwał kilkadziesiąt tysięcy najdzielniejszych, najgorliwszych jej obrońców, oblec w nienawistny mundur moskiewski i pognać tysiące mil na wieczną nędzę i zatracenie" - tak rozpoczynał się "Manifest do narodu" wydany tydzień po rozpoczęciu branki, czyli poboru polskiej młodzieży do armii carskiej. Manifest proklamował konspiracyjny Komitet Centralny Narodowy, który jednocześnie mianował się Rządem Narodowym. Ogłosił w nim "(...) wszystkich synów Polski, bez różnicy wiary i rodu, pochodzenia i stanu wolnymi i równymi obywatelami kraju" i wzywał ich do podjęcia walki. Powstanie styczniowe rozpoczęło się w nocy z 22 na 23 stycznia. 

Krwawa niedziela 22.01.1905

 Podczas wielotysięcznej manifestacji w Petersburgu wojska na rozkaz cara Mikołaja II otworzyło ogień do tłumu. Zginęło, jak się szacuje, około tysiąca demonstrantów, a trzykrotnie więcej odniosło rany. Na wystąpienia zanosiło się już od kilku tygodni, a jednym z zapalników protestu okazała się informacja o upadku rosyjskiej bazy morskiej Port Artur na Pacyfiku podczas toczącej się wojny z Japonią. Żyjący w fatalnych warunkach petersburscy robotnicy ogłosili strajk w stołecznych fabrykach i domagali się poprawy sytuacji bytowej. Pokojowa demonstracja nie była jednak wymierzona w cara, lecz w rząd. Robotnicy prowadzeni przez prawosławnego mnicha Gieorgija Gapona nieśli ikony i portrety Mikołaja II. Krwawa niedziela zapoczątkowała rewolucję 1905 r., która w następnych tygodniach ogarnęła niemal cały kraj. 

"Co drzemie w historii...?" 21 stycznia

Od igły do Opla 21.01.1862

W Russelsheim w Hesji ślusarz Adam Opel zakłada firmę produkującą maszyny do szycia. Idzie mu świetnie i dość szybko staje się jednym z głównych producentów takich maszyn. W 1884 r., Opel zaczyna myśleć o bicyklach i w dwa lata później fabrykę w Russelsheim opuszcza pierwszy rower. Po śmierci Adama w 1895 r., firmę przejmują Fritz oraz Wilhelm, dwaj spośród pięciu synów. To oni zwracają uwagę na rodzący się przemysł samochodowy. W 1899 r., w Russelsheim powstaje pierwszy samochód. Tysięczny egzemplarz opuszcza fabrykę w 1906 r. W 1914 r., Opel jest już największym niemieckim producentem aut, a w 1929 r., staje się częścią General Motors i po dziś dzień należy do amerykańskiego koncernu, pozostając jednym z motoryzacyjnych gigantów.

Charlie i Brzdąc 21.01.1921

Na ekrany kin wszedł "Brzdąc" - pierwszy film pełnometrażowy, którego reżyserem i scenarzystą był Charles Chaplin (debiutował w fabule Macka Sennetta w 1914 r., "Zabawny romans Charliego i Loloty"). Film opowiada o szklarzu włóczędze, który wychowuje znalezionego na ulicy chłopca (w tej roli Jackie Cooger). Gdy ten dorasta, staje się zaradnym wspólnikiem swego safandułowanego opiekuna - rozbija szyby, a szklarz je wstawia i w ten sposób zarabia. O chłopca upomina się jednak opieka społeczna, z którą Charlie musi stoczyć heroiczny bój. Wzruszający film o przyjaźni i miłości uznawany jest za jedno z arcydzieł kina. Krytycy nie tylko zachwycali się aktorstwem i pomysłem Chaplina, lecz także udanym połączeniem gatunków - komedii, dramatu i kina społecznego. 

Samospalenie Hirnyka 21.01.1978

Na tarasie widokowym Czerniczej Góry na terenie Narodowego Rezerwatu Tarasa Szewczenki w Kaniowie ok 130 km koło Kijowa, oblał się benzyną i podpalił ukraiński nacjonalista Oleksa Hirnyk. Gdy płonął, wbił sobie nóż w serce, a tuż przed samobójstwem rozrzucił ulotki wyjaśniające, że to protest przeciwko rosyjskiej okupacji Ukrainy i rusyfikacji narodu ukraińskiego. Przed wojną Hirnyk służył w polskim wojsku, ale za przynależność do Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów został z niego wydalony i skazany na pięć lat więzienia. W 1940 r., aresztowały go władze sowieckie i jako ukraińskiego nacjonalistę został zesłany do łagru. Po wojnie pracował m.in. jako kopacz gliny i kamieniarz. Informacje o samospaleniu Hirnyka władze ukrywały, a po raz pierwszy ukraińska prasa napisała o nim dopiero w 1992 r.   

"Co drzemie w historii...?" 20 stycznia

Uniwersytet Jana Kazimierza 20.01.1661

"Zgodziliśmy się łatwo i chętnie, ażeby kolegium ojców jezuitów we Lwowie godność akademii i tytuł uniwersytetu został nadany. I pozwalamy, aby w tymże kolegium generalne studium w każdym dowolnym fakultecie ustanowione było" - głosił król Jan II Kazimierz Waza. Decyzje musiał jeszcze zatwierdzić Sejm, a posłowie pod naciskiem lobby Krakowa i Zamościa, gdzie działały akademie, ją zablokowali. Uczelnia z prawdziwego zdarzenia zaczęła działać we Lwowie dopiero w 1758 r., czyli pod koniec czasów saskich. Potem przechodziła różne koleje: od marginalizacji w czasach zaborów, gdy została Liceum Lwowskim, do rozkwitu w II RP, kiedy jako Uniwersytet Jana Kazimierza słynęła z wybitnej kadry profesorskiej. Dziś działa jako Ukraiński Uniwersytet Iwana Franki. 

Odbudować zamek 20.01.1971

Komitet Centralny PZPR zdecydował o utworzeniu Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Zamek został zniszczony we wrześniu 1939 r., podczas bombardowań oraz w 1944 r., w czasie powstania warszawskiego, gdy Niemcy wysadzili w powietrze to, co z niego zostało. Na czele komitetu stanął szef warszawskiej organizacji partyjnej Józef Kępa, a wiceprzewodniczącym został prof. Stanisław Lorentz, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego i wielki orędownik odbudowy. Już w lipcu 1974 r., na zamkowych wieżach zostały zamocowane hełmy, ale na całkowite zakończenie odbudowy trzeba było jeszcze czekać dziesięć lat. Komitet został rozwiązany 31 sierpnia 1984 r. Pierwszym dyrektorem zamku został w 1980 r., prof. Aleksander Gieysztor. 

"Co drzemie w historii...?" 19 stycznia

Jak powstała neonówka? 19.01.1915

Francuski fizyk Georges Claude (1870 - 1960) opatentował lampę neonową zwaną neonówką bądź jarzeniówką. Początki wynalazku sięgają 1902 r., gdy Claude i jego wspólnik założyli istniejącą do dziś firmę Air Liquide. Zajmowała się ona głównie skraplaniem tlenu, a produktem ubocznym tego procesu był neon - nieszkodliwy gaz bezwonny i bezbarwny. Gdy podczas eksperymentów wynalazca przepuścił prąd elektryczny przez zamkniętą rurę zawierającą neon, okazało się, że wewnątrz następuje wyładowanie jarzeniowe skutkujące świeceniem gazu. Neonówki są wykorzystywane do oświetlania reklam ulicznych, ale także np. w czujnikach, za pomocą których sprawdza się istnienie napięcia w gniazdkach elektrycznych. 

Sfałszowane wybory 19.01.1947

Pierwsze powojenne wybory do Sejmu Ustawodawczego zakończyły się zwycięstwem Bloku Demokratycznego, koalicji komunistycznej Polskiej Partii Socjalistycznej (niemającej zbyt wiele wspólnego z powojenną PPS), Stronnictwa Demokratycznego i Stronnictwa Ludowego. Oficjalnie blok ten uzyskał 80,1 % głosów i 394 miejsca w Sejmie, a opozycyjne Polskie Stronnictwo Ludowe Stanisława Mikołajczyka - 10,3 % i 28 miejsc. W rzeczywistości wybory zostały sfałszowane przez komunistów. Nagminnie podmieniano zawartość urn wyborczych, podrzucano karty do głosowania, a w komisjach, w których PSL nie miało przedstawiciela, fałszowano protokoły. Nie wiadomo jakie były rzeczywiste poparcie społeczeństwa dla obozu komunistycznego i opozycji peeselowskiej.   

"Co drzemie w historii...?" 18 stycznia

Strzał Dunikowskiego 18.01.1905

W restauracji "U Lija" (nazwa wzięła się od nazwiska właściciela Mieczysława Lijewskiego) na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, rzeźbiarz Xawery Dunikowski zastrzelił malarza Wacława Pawliszaka. Poszło prawdopodobnie o to, że Dunikowski jako członek komisji jednej z wystaw odrzucił obraz Pawliszaka. Zabójca trafił do aresztu, ale wyszedł za kaucją 2 tys. rubli i wkrótce wyjechał do Rzymu. 

"Co drzemie w historii...?" 17 stycznia

Koniec Szarych Szeregów 17.01.1945

Rozwiązane zostały Szare Szeregi, harcerska organizacja konspiracyjna grupująca młodzież męską, założoną 27 września 1939 r., w Warszawie. Nazwa "Szare Szeregi" upowszechniła się w 1940 r., a wzięła się z Poznania. Do skrzynek pocztowych mieszkań, z których okupanci wyrzucali Polaków i zajętych przez Niemców, poznańscy harcerze wrzucali ulotki. Prostowały one fałszywe informacje okupanta, że prawowici właściciele opuścili swe domostwa dobrowolnie - zostali deportowani do Generalnego Gubernatorstwa. Ulotki były podpisane inicjałami SS, który to skrót harcmistrze Józef Wiza i Roman Łuczywek rozwinęli jako Szare Szeregi. Kryptonim przyjął się w Poznaniu, a informacje o nim przywiózł do Warszawy Witold Marcinkowski i wkrótce cała organizacja przyjęła tę nazwę. 

"Co drzemie w historii...?" 16 stycznia

 Rycerz najbłędniejszy 16.01.1605

Ukazała się drukiem pierwsza część"Don Kichota z La Manchy", który popadł w obłęd i pod wpływem romansów rycerskich ruszył w świat, by jako błędny rycerz pomagać ludziom i bronić słabszych. 

"Co drzemie w historii...?" 15 stycznia

Koronacja Elżbiety 15.01.1559

Uroczystość nie wypadła tak okazale, jakby mogła, ponieważ koronacji nie przewodniczył arcybiskup Canterbury. Reginald Pole (ostatni katolik na tym stanowisku) nie żył od 17 listopada 1558 r., a najważniejsi w hierarchii biskupi wykręcili się od tego zaszczytu. W przeciwieństwie do królowej Marii I Tudor, swej zmarłej także 17 listopada 1558 r., przyrodniej siostry, 25 - letnia Elżbieta nie była katoliczką, lecz protestantką. Ostatecznie na królową namaścił ją Owen Oglethorpe, mało ważny biskup Carlise. Koronacja córki Henryka VIII i Anny Boleyn, okazała się ostatnią w obrządku katolickim, następne były już prowadzone według zasad anglikańskich. Natomiast Elżbieta, która nigdy nie wyszła za mąż. panowała 44 lata i przeszła do historii jako jeden z najwybitniejszych władców Anglii. Nosi przydomek Wielka. 

"Co drzemie w historii...?" 14 stycznia

Męczennik z SA 14.01.1930

Podobno poszło o czynsz. Erna Janicke, towarzyszka życia nazistowskiego bojówkarza z SA, 23 - letniego Horsta Wessela, nie zapłaciła za wynajmowane w Berlinie mieszkanie. Jego właścicielka, pani Salm wdowa po członku Komunistycznej Partii Niemiec (KPD), poprosiła o pomoc komunistów i wieczorem ktoś zapukał d drzwi. Otworzył Wessel i wtedy komunistyczny bojówkarz Albrecht Hohler strzelił mu z parabellum w twarz. Wessel umarł 23 lutego, a Joseph Goebbels natychmiast zrobił z niego nazistowskiego męczennika. 

"Co drzemie w historii...?" 13 stycznia

Oblot Sikorky'ego 13.01.1942

Amerykanie dokonali oblotu helikoptera Sikorsky XR - 4, który stał się pierwszym alianckim śmigłowcem zastosowanym w warunkach bojowych i 23 kwietnia 1944 r., w Birmie wziął udział w operacji ratowania pilota i pasażerów samolotu, który rozbił się za liną frontu. XR - 4  powstał na bazie eksperymentalnego Vought - Sikorsky 300 zaprojektowanego przez Igora Sikorskiego, słynnego konstruktora lotniczego pochodzenia rosyjskiego. 

"Co drzemie w historii...?" 12 stycznia

Kapelusz prymasa 12.01.1953

W Watykanie na konsystorzu prymas Polski arcybiskup Stefan Wyszyński został ogłoszony kardynałem, ale nie odebrał kapelusza kardynalskiego, ponieważ władze odmówiły mu zgody na wyjazd do Rzymu. Kardynał poświęcił tamtego dnia Dom Arcybiskupów Warszawskich i odebrał homagium od zebranych tam kapłanów. Na odebranie kapelusza przyszło mu długo poczekać, jako że 25 września został pozbawiony wolności, następne trzy lata spędził w różnych miejscach odosobnienia i do Warszawy wrócił 25 października 1956 r. Dopiero w maju 1957 r., prymas udał się do Rzymu, gdzie wraz z polskimi biskupami został przyjęty na audiencji przez Piusa XII, który 18 maja wręczył mu kapelusz i pierścień kardynalski. Jego kościołem tytularnym stała się bazylika Matki Bożej w Zatybrze.

"Co drzemie w historii...?" 11 stycznia

Los marszałka 11.01.1947

Aresztowany został Grigorij Kuklik, generał, który błyskotliwą karierę zawdzięczał w wielkie mierze temu, że w 1918 r., w rejonie Carycyna poznał wówczas Klementa  Woroszyłowa oraz Stalina. Choć uchodził za słabego dowódcę, to dochrapał się do stopnia marszałka, który stracił w lutym 1942 r., po oskarżeniu go o doprowadzenie do oddania Kercza i Rostowa. Wcześniej stracił wywodzącą się z arystokracji żonę, którą w maju 1940 r., Stalin kazał porwać i rozstrzelać, a Kulik podzielił jej los 24 sierpnia 1950 r. Przeżył natomiast marszałek lotnictwa Aleksandr Nowikow, aresztowany w kwietniu 1946 r., i skazany został na pięć lat. Powojenne uderzenie w wyższych dowódców było elementem szykowanej przez Stalina czystki w armii i objęło nawet marszałka Gieorgija Żukowa, który utracił stanowisko ministra obrony i poszedł w odstawkę. 

"Jak być kochaną" 11.01.1963

Na ekrany kin wszedł film "Jak być kochaną" Wojciecha Jerzego Hasa według scenariusza Kazimierza Brandysa. Publiczność spodziewała się kolejnego obrazu wojennego, tymczasem okupacja jest w nim tylko tłem historii miłości aktorki do kolegi po fachu. Łucja  (gra ją Barbara Krafftówna) kocha bez pamięci Wiktora (w tej roli Zbigniew Cybulski), ale on nie odwzajemnia uczucia. Mimo to pełna poświęcenia dziewczyna opiekuje się nim, a kiedy ukochany popada w klopoty, ukrywa go przed Niemcami. "Jak być kochaną" to jeden z najbardziej znanych filmów tzw. szkoły polskiej i jeden z najważniejszych w dorobku Hasa. Kreację Krafftówny uznaje się za największa w polskim kinie, Aktorka dostała za nią nagrodę na festiwalu filmowym w San Francisco, gdzie triumfował także film Hasa.  

"Co drzemie w historii...?" 10 września

"Alea iacta est" 10.01.49 p.n.e.

"Kości zostały rzucone" - powiedział Juliusz Cezar, nakazując legionistom przekroczenie Rubikonu, płytkiej rzeki oddzielającej Italię od rzymskiej prowincji Galia Przedalpejska. Rubikon to zapewne dzisiejsza Fiumicino, która wpada do Adriatyku na północ od Rimini. Pewna jest inna rzecz - zdanie o przekroczeniu Rubikonu, oznacza że nie ma już odwrotu od podjętej decyzji. Cezar przechodząc przez rzekę, złamał bowiem prawo i czyniąc to, wybrał wojnę z senatem. Jako byłemu namiestnikowi Galii i człowiekowi, który chciał się ubiegać o stanowisko konsula, nie wolno mu było przekraczać granicy Italii na czele wojska. Wojna domowa zakończyła się zwycięstwem Cezara w 45 r. p.n.e.

Narodziny Standard Oil 10.01.1870

John D. Rockefeller założył ze wspólnikami spółkę Standard Oil Company of Ohio z kapitałem 10 mln $. Jej nazwa sugerowała, że ropę naftową będzie ona przetwarzać w produkt standardowy, czyli wzorcowy, czyli w tamtych czasach miało wielkie znaczenie, bo jakość wyrobów rafineryjnych pozostawiała wiele do życzenia. W ciągu kilkudziesięciu lat Standard Oil stała się najpotężniejszą firmą w USA, zajmowała się wydobyciem, sprzedażą, przetwórstwem i transportem ropy, a u szczytu potęgi kontrolowała 95 % amerykańskiego rynku naftowego. W 1911 r., Rockefeller, uznany dziś za najbogatszego człowieka w historii, został zmuszony przez sąd najwyższy do podzielenia firmy na mniejsze spółki, co miało położyć kres monopolistycznej pozycji Standard Oil.

Traktat wersalski 10.01.1920

W Wersalu został ratyfikowany i z ta datą wszedł w życie traktat wprowadzający nowy porządek polityczny po I wojnie światowej. Został wynegocjowany przez zwycięskie mocarstwa - Francję, Wielką Brytanię, Stany Zjednoczone, Japonię i Włochy - podczas trwającej od 18 stycznia 1919 r., do 21 stycznia 1920 konferencji pokojowej w Paryżu i narzucony pokonanym Niemcom. Nakładał na nich obowiązek wypłaty reparacji wojennych, demilitaryzację, zwrot Francji Alzacji i Lotaryngii, a ponad to powołał Ligę Narodów i usankcjonował powstanie nowych niepodległych państw - Polski i Czechosłowacji. Osobne traktaty zostały zawarte z innymi pokonanymi państwami - Austrią, Węgrami, Turcją i Bułgarią. Porządek wersalski zaczął się chwiać już w latach 20., upadł w 1939 r., po wybuchu II wojny światowej. 

"Co drzemie w historii...?" 9 stycznia

Rzeź pod Gollipoli 09.01.1916

Zakończyła się trwająca od 25 kwietnia 1915 r., bitwa o turecki półwysep Gollipoli. jego zdobycie miało doprowadzić do opanowania przez wojska ententy Cieśniny Dardanelskiej, zajęcia Stambułu i wyeliminowania Turcji z wojny. Utworzenie nowego frontu na południu zmusiłoby też państwa centralne do przerzucenia tam wojsk z zachodu, gdzie od wielu miesięcy trwała wyniszczająca wojna pozycyjna. W końcu pomogłoby to Rosji uzyskać kontrolę nad Morzem Czarnym, z czym miała ona spore problemy. Desant połączonych sił brytyjskich, francuskich, hinduskich, nowozelandzkich i australijskich na Gollipoli po kilkumiesięcznych walkach krwawo odparli Turcy. W tej jednej z najzacieklejszych bitew I wojny światowej poległo ok. 130 tys. żołnierzy. 

Wpadka Borusewicza 09.01.1986

W Gdańsku w ręce Służby Bezpieczeństwa wpadł Bogdan Borusewicz, jeden z ukrywających się liderów "Solidarności" zdelegalizowanej po wprowadzeniu stanu wojennego. Borusewicz przyjechał do lokalu przy ul. Sokolej, w którym znajdowała się tajna drukarnia. Gdy zapukał do drzwi, rzuciło się na niego kilku esbeków, którzy go obezwładnili. Ukrywał się od czterech lat, kilka razy był bliski aresztowania (raz milicjant strzelał do niego w czasie ucieczki), ale zawsze udawało mu się uciec. Borusewicz był przekonany, że wpadł przypadkiem, ale po latach okazało się, iż na jego trop naprowadził SB tajny współpracownik Stanisław Ossowski, który wynajmował lokal na drukarnię. Borusewicz siedział do 1988 r., odzyskał wolność na mocy amnestii. 

Urodziny 09.01.1990

27 lat temu na  świecie pojawiła się Dagmara. Ważna data w moim życiu...

"Co drzemie w historii...?" 8 stycznia

Wpadka Nikifora 08.01.1938

W miejscowości Biała (przed wojną nie była jeszcze połączona z Bielskiem) policja państwowa aresztowała Nikifora Maruszeczkę, jednego z najgroźniejszych bandytów międzywojennej Polski. Wpadł, gdy po pijanemu wszczął bójkę w restauracji hotelu "Pod Orłem", gdzie rozpoznał go jeden z gości (listy gończe z portretem Maruszeczki publikowała prasa). Kilka osób obezwładniło bandytę, a potem przekazało policji. Od początku lat 30. grasował on głównie na Górnym Śląsku, gdzie kradł i zabijał, a kiedy grunt zaczął mu się palić pod nogami, uciekł do Berlina. Podejrzany był aż o siedem zabójstw, ale sądzono go tylko za zamordowanie policjanta i okaleczenie innego, na co były dowody. Maruszeczko został skazany na śmierć i stracony w sierpniu 1938 r. 

"Zeszyty historyczne" 08.01.1962

W Paryżu ukazał się pierwszy numer "Zeszytów historycznych" wydanych przez Instytut Literacki. Redaktorami pisma wychodzącego początkowo raz na pół roku, a od 1973 r., - kwartalnie, był Jerzy Giedroys i Zofia Herz, którzy równocześnie redagowali miesięcznik "Kultura", najważniejsze polskie pismo społecznościowo - kulturalne na emigracji. "Zeszyty" miały publikować teksty dotyczące historii Polski i świata, relacje, pamiętniki, eseje i opracowania naukowe, których wydanie w kraju ze względu na cenzurę nie było możliwe. Współpracowały zarówno z wieloma autorami emigracyjnymi m.in. Zbigniewem Siemaszką, Tadeuszem Wyrwą czy prof. Piotrem Wandyczem, jak i krajowymi, którzy publikowali pod pseudonimami. Ostatni numer "Zeszytów" ukazał się w 2010 r. 

"Co drzemie w historii...?" 7 stycznia

Przepraszam, za lekkie spóźnienie. Już się to nie powtórzy. Zaczynamy od zaległego wpisu. 

Narodziny fotografii 07.01.1839

W Paryżu ogłoszono wynalezienie dagerotypii, metody utrwalania obrazu. Jej twórcami byli Louis Jacques Mande Daguerre oraz jego nieżyjący już wspólnik Joseph Niepce. Metoda wykorzystywała znane już urządzenie o nazwie camera obscura (ciemna komnata) - pudełko mające na jednej ściance otwór (obiektyw), na drugiej szybkę (ekran), na której odbijał się wpadający do środka odwrócony obraz. Daguerre pokrył szybkę jodkiem srebra, co pozwoliło utrwalić obraz. Odkrył też zjawisko tzw. obrazu utajonego, widocznego nie po naświetleniu ekranu, ale dopiero po jego chemicznym wywołaniu. Dagerotypia uważana jest za początek fotografii, choć w 1839 r., jej odkrywcą ogłosił się też Brytyjczyk Wiliam Fox Talbot, wynalazca tzw. kalotypii, dzięki której powstał negatyw pozwalający robić odbitki. Dagerotyp utrwalał obraz jednorazowo. 

Śmierć "Anody" 07.01.1949

W budynku Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na rogu Koszykowej i Alei Jerozolimskich w Warszawie w niewyjaśnionych okolicznościach poniósł śmierć 26 - letni Jan Rodowicz ps. "Anoda", członek Szarych Szeregów, żołnierz batalionu "Zośka", bohater powstania warszawskiego. Ubecy od wielu miesięcy inwigilowali spotykających się po wojnie "zośkowców". W sumie aresztowali 27 osób, a po "Anodę" przyszli w wigilię 1948 r. Po przewiezieniu na Koszykową, był intensywnie przesłuchiwany. Według oficjalnej wersji w drodze na przesłuchanie wyskoczył przez okno, w co nie uwierzyli ani rodzina, ani przyjaciele. Rodzice zostali powiadomieni o śmierci syna dopiero 1 marca 1949 r. Odnaleźli jego nieoznaczoną mogiłę na Powązkach i pochowali w rodzinnym grobowcu. 

"Co drzemie w historii...?" 6 stycznia

Czwarta żona Henryka VIII 06.01.1540

Król Angli Henryk VIII poślubił księżniczkę Annę, córkę władcy niemieckiego księstwa Kleve. Jej poprzedniczki - ścięta za rzekome cudzołóstwo i zdradę Annę Boleyn (żona numer dwa) oraz Jane Seymour (żona numer trzy), która zmarła po urodzeniu syna Edwarda - król poślubił z miłości. Małżeństwo z Anną Kliwijską, podobnie jak pierwszy związek z Hiszpanką Katarzyną Aragońską, miało charakter polityczny.Zbliżył skłóconą z papiestwem Anglię z niemieckimi państwami reformacji. "Nic nie ma w sobie pięknego i roztacza z przodu i z tyłu złe wonie. Obwisłe piersi i inne cechy dają pewność, że nie jest dziewicą." - mówił i nazywał ją "flamandzka kobyłą". 9 lipca 1540 r., Henryk doprowadził do unieważnienia małżeństwa, m.in. z powodu jego nieskonsumowania.  

Ławica zdobywa 06.01.1919

Powstańcy wielkopolscy zdobyli poznańskie lotnisko Ławica. Atak, którym dowodził ppor. Andrzej Kopa, przeprowadziły trzy kampanie Służby Straży i Bezpieczeństwa, 50 strzelców konnych, oddział Polskiej Organizacji Wojskowej. Powstańcy otoczyli lotnisko i odcięli je od prądu oraz łączności. Po odrzuceniu przez Niemcy propozycji kapitulacji użyli dwóch dział kalibru 77 mm, za pomocą których uszkodzili wieżę kontroli lotów, a potem pod osłoną nocy ppor. Kopa przeprowadził szturm. Mimo ognia z cekaemów Polacy zajęli lotnisko i koszary. Zginęło dwóch Niemców (170 poszło do niewoli) i jeden powstaniec. Zdemontowane samoloty, które czekały na Ławicy na wywiezienie do Niemiec, 9 stycznia zostały użyte do pierwszego polskiego nalotu bombowego na Frankfurt nad Odrą.  

"Co drzemie w historii...?" 5 stycznia

Śmierć księcia Krzywoustego 05.01.1173

W wieku 51 lub 52 lat zmarł Bolesław Kędzierzawy, princeps, czyli książę zwierzchni Polski. Był jednym z pięciu synów Bolesława Krzywoustego i jego drugiej żony Samolei z Bergu (mieli też sześć córek). Księciem krakowskim (dzielnica senioralna), a także śląskim został w 1146 r., gdy z braćmi wygnał z kraju dotychczasowego seniora Władysława, który zyskał przydomek Wygnańca. Władysław był przyrodnim bratem Kędzierzawego, jedynym synem Krzywoustego z pierwszego małżeństwa ze Zbysławą. Oprócz ziemi krakowskiej i śląskiej Kędzierzawy od 1138 r., władał także Mazowszem przyznanym mu w testamencie przez ojca, a od 1166 r., - księstwem sandomierskim, które objął po śmierci brata Henryka. Seniorem po Bolesławie został jego młodszy brat, Mieszko Stary. 

Degradacja Dreyfusa 05.01.1895

Na dziedzińcu Szkoły Wojskowej w Paryżu został zdegradowany kapitan Akfred Dreyfus. Po ceremonii polegającej m.in. na złamaniu jego szpady, odpłynął na Wyspę Diabelską w Gujanie Francuskiej, gdzie miał odsiadywać dożywocie za szpiegostwo na rzecz Niemiec. Oskarżenie oparto jednak na wątpliwych dowodach, a na przebieg procesu i towarzyszącą mu atmosferę miało wpływ żydowskie pochodzenie Dreyfusa.Francuski kontrwywiad szybko się zorientował, że kapitan nie zdradził, co dowództwu nie było na rękę. Wyżsi oficerowie najpierw zataili ustalenia kontrwywiadu, a potem spreparowali dowody winy Dreyfusa. Dopiero w 1899 r., pod naciskiem opinii publicznej, m.in, słynnego artykułu Emila ZOli pt. "Oskarżam", Dreyfus odzyskał wolność. 

"Co w historii drzemie...?" 4 stycznia

"Wilno" w Gdyni 04.01.1927

Do budowanego w Gdyni portu zawitał masowiec SS "Wilno", pierwszy statek polskiej żeglugi handlowej, dowodzony przez kapitana Mamerta Stankiewicza, który przyprowadził jednostkę z francuskiej stoczni Chantiers Navals Francais Blainvilla. Dzień po przypłynięciu w obecności Eugeniusza Kwiatkowskiego, ministra przemysłu i handlu, który zainicjował budowę Gdyni, uroczyście wciągnięto na maszt statku polską banderę. "Wilno" było pierwszym spośród pięciu bliźniaczych masowców zakupionych we Francji - pozostałe: "Kraków", "Katowice", "Poznań" i "Toruń", przypłynęły do Gdyni na początku stycznia 1927 r. Wybuch II wojny światowej zastał "Wilno" w tunezyjskim porcie Safakis skąd statek przedostał się do Wielkiej Brytanii. Po wojnie, pod nazwą "Wieluń" pływał aż do 1958 r. 

Premiera "Eroiki" 04.01.1957

Na ekrany kin wszedł film "Eroica" Andrzeja Munka, uważany za jeden z najważniejszych w dorobku szkoły polskiej. Krytycy uznali obraz za odpowiedź na "Kanał" Andrzeja Wajdy. Ten ostatni na przykładzie losów jednego oddziału opowiedział tragedię powstania warszawskiego, natomiast Munk odmitologizował wojnę. Film składa się z dwóch etiud. Pierwsza opowiada o Dzidziusiu Górkiewiczu, cwaniaczku, który podczas powstania warszawskiego zdobywa się na czyn bohaterski, choć nie mający żadnego znaczenia. Drugi raktuje o poruczniku Zawistowskim, uciekinierze z oflagu, który w rzeczywistości wcale nie uciekł, lecz ukrywa się w przewodzie wentylacyjnym. Umiera tam z głodu i zimna, ale siedzi by podtrzymać legendę. Rok później Wajda znów zabrał głos w dyskusji o wojnie, kręcąc "Popiół i diament". 

"Co w historii drzemie...?" 3 stycznia

"Merkuriusz Polski Ordynaryjny" 03.01.1661

Z inicjatywy Ludwiki Marii Gonzagi, żony króla Polski Jana Kazimierza, ukazał się w Krakowie "Merkuriusz Polski", pierwsza polska gazeta periodyczna, czyli wychodząca cyklicznie. Ukazywała się raz lub nawet dwa razy w tygodniu w nakładzie 100 - 200 egzemplarzy. Miała od 8 do 12 stron, a kosztowała 12 groszy. Autorami tekstów byli sekretarz królewski, pisarz i dyplomata, pochodzący ze Sienny Hieronim Pinocci, oraz pisarz, drukarz i rysownik Jan Aleksander Gorczyn. Dopiero drugi numer ukazał się z przymiotnikiem "ordynaryjny", czyli pospolity. Gazeta informowała o rodach panujących, wojnach i wydarzeniach politycznych, ale miała też dodatek "Continuazione del Mercurio Polacco" o wydarzeniach w Polsce. Ostatni 41. numer ukazał się 22 lipca 1661 r. 

Obłęd filozofa 03.01.1889

Widząc konia bestialsko okładanego batem przez woźnicę, Fryderyk Nietzsche stanął w obronie zwierzęcia. Niestety, pod wpływem tego zajścia na rynku toruńskim cierpiący na zaburzenia psychiczne niemiecki filozof przeszedł gwałtowne załamanie psychiczne i zemdlał. Trafił do kliniki psychiatrycznej w Bazylei, a potem do szpitala w Jenie. W 1890 r., pogrążonym w apatii i nie mający kontaktu z rzeczywistością myślicielem zaopiekowała się jego matka, która zabrała go ze szpitala psychiatrycznego do domu w Naumburgu w Saksonii.Po jej śmierci Fryderyka pielęgnowała młodsza siostra Elżbieta, od 1897 r., opiekująca się nim w domu w Weimarze. Nietzsche zmarł tam trzy lata później. Po incydencie z koniem nigdy się nie odezwał.   

"Co w historii drzemie...?" 2 stycznia

Gniew Groźnego 02.01.1570

Gdy arcybiskup Pimen, witający w Nowogrodzie Wielkim cara Iwana Groźnego,, próbował go pobłogosławić, władca odmówił i nazwał duchownego zdrajcą. Monarcha doczekał do końca nabożeństwa, a następnie ograbił cerkiew Pimena, jego samego pozbawił całego majątku.  Potem Iwan i jego oprycznicy (członkowie oddziałów powołanych do tłumienia bojarskiej opozycji) rozpoczął grabież i rzeź miasta. Wrzucali związanych mieszkańców, w tym kobiety i dzieci, pod lód skutej rzeki Wołochow albo zabijali ich toporami i rohatynami. Powodem masakry było podejrzenie cara, że miasto chce się oddać pod opieke Litwy po cofnięciu mu przywilejów. Historycy szacowali, ze zamordowanych zostało kilkadzisiąt tysięcy ludzi, ale nowsze ustalenia mówią o kilku lub kilkunastu tysiącach. 

Czarniecki hetmanem 02.01.1655

Stefan Czarniecki, jeden z najznamienitszych polskich dowódców doby powstań kozackich, potopu szwedzkiego i wojen z Moskwą, otrzymał od króla Jana Kazimierza nominację na hetmana polnego koronnego, jedną z najważniejszych funkcji w wojsku Reczypospolitej Obojga Narodów. Hetman polny koronny (byłe tez hetman polny litewski) podlegał hetmanowi wielkiemu, który pozostawał na dworze i zajmował się administracją armii. Zadaniem polnego była obrona południowo - wschodnich kresów Rzeczypospolotej przed najazdami, odpowiadał on także za dowodzenie wojskami kwarcianymi stanowiącymi trzon armii. Czarniecki pełnił tę funkcję tylko przez sześć tygodni, 16 lutego 1655 r., zmarł w Sokółce k Złoczowa, od postrzału otrzymanego podczas tłumienia buntu na Ukrainie.   

"Co w historii drzemie...?" 01 stycznia

Alcatraz zaprasza. 01.01,1934

Na wyspie Alcatraz w Zatoce San Francisco otwarte zostało jedno z najcięższych i najlepiej strzeżonych więzień w Stanach Zjednoczonych. Od 1850 r., właścicielem trudno dostępnej ze względu na otaczające skały była armia, która wybudowała na niej fort strzegący wejścia do zatoki. Federalny zakład penitencjarny powstał tam, dopiero gdy wyspę przejął Departament Sprawiedliwości. Więzienie mieściło jednorazowo 300 osadzonych, każdy miał osobną, zamykaną krata celę. Wśród ponad 1,5 tys. przestępców, którzy trafili do Alcatraz, najsłynniejszym był Al Capone. W ciągu 29 lat istnienia więzienia, odnotowano 14 ucieczek z udziałem 24 więźniów. Tylko dwóm udało się dotrzeć do brzegu, ale zostali tam złapani. Więzienie zostało zamkniete w 1963 r., z powodu zbyt wysokich kosztów utrzymania. 

Canaris na czele Abwehry. 01.01.1935

Szefem niemieckiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego został Wilhelm Canaris, w chwili nominacji kontradmirał marynarki wojennej, później admirał. W czasie wojny stał się przeciwnikiem Hitlera i prowadził z nim tajna wojnę. Wpływ na jej podjęcie miały akcje eksterminacyjne ludoności cywilnej, do których dochodziło na terenie okupowanej Polski. Canaris nakazał ciche dokumentowanie zbrodni na podbijanych terytoriach. Wiadomo też, że przekazał Wielkiej Brytanii informacje o ataku Niemiec na Belgię przyczynił się do wyjazdu z Rzeszy wielu Żydów. Stał na czele Abwehry przez dziewięć lat, 19 lutego 1944 r., został zdymisjonowany, oskarżony o zdradę i 9 kwietnia 1945 r.,  powieszony w obozie koncentracyjnym w Flossenburgu. 

Karta 77 01.01.1977

Czechosłowaccy intelektualiści opublikowali manifest "Karta 77" , w którym domagali się przestrzegania praw człowieka przez komunistyczne władze. Wśród sygnatariuszy znaleźli się m.in. Pavel Kohout, Ludvik Vaculik i Vaclac Havel. Mimo represji komunistycznych władz, które spadły na autorów manifestu, środowisko "Karty 77" prowadziło działalność opozycyjną az do upadku bloku wschodniego.   

Podsumowanie 2016 roku

Witajcie Kochani. Jak doskonale wiecie kończy się powoli rok kalendarzowy... Myślę, że już czas pomyśleć o podsumowaniu 2016 roku. Dla mnie ten rok był bardzo udanym rokiem... I w życiu zawodowym (w końcu znalazłam wymarzoną pracę w swoim zawodzie), w życiu finansowym (w końcu zarabiam na siebie) no i oczywiście w życiu prywatnym (znalazłam prawdziwą miłość). Mijający rok dla mnie też w innej dziedzinie był pozytywny, W podróżach. Zwiedziłam mnóstwo fantastycznych miejsc. Na pewno nigdy nie zapomnę kilku z  tych podróży. Mam nadzieje, że w nadchodzącym roku tych podróży będzie więcej. Napisze o kilku podróżach, które zmieniły moje życie nie do poznania.
Podróż nr 1
Kazimierz Dolny czerwiec 2016

W czerwcu 2016 roku pojechałam do Kazimierza Dolnego pierwszy raz. W tym mieście przeżyłam wspaniałe chwile z kimś Najważniejszym w moim życiu. Właśnie tam stał się Tą Osobą. Teraz z biegiem czasu nie wyobrażam sobie życia bez Niego :* Spędziliśmy w Kazimierzu naprawdę magiczny weekend. To była Nasz pierwszy wspólny wyjazd. W 2016 roku jeszcze parokrotnie byliśmy w Kazimierzu ale już nie na tak długo. Uważam, że to miasto jest specyficzne, a wręcz magiczne. Ma cośr 3 w sobie przyciągającego.

Podróż nr 2
Wakacje - Mazury - lipiec - sierpień  2016

Tegoroczne wakacje dla Mnie tez były magiczne. Spędziłam je ze wspaniałymi ludźmi, których kocham. Było naprawdę super. Wspólnie zwiedziliśmy wiele ciekawych miejsc, również związanych z moja mała pasją... Zobaczyłam wiele budowli, które zapadły mi w pamięć na długi czas. Szkoda, że dwa wspólne tygodnie tak szybko musiały minąć. A i co najgorsze trzeba było wrócić do pracy :/

Podróż nr 3 (NAJWAŻNIEJSZA)
Zakopane - grudzień 2016

Prawdę mówiąc najważniejsza podróż, którą wspólnie udało nam się pokonać, zdarzyła się całkiem niedawno... W grudniu pojechaliśmy do Zakopanego. Oboje znaliśmy cel tej podróży, ale nie spodziewałam się, że to tak emocjonalnie odbiorę. W zimowej stolicy naszego kraju spędziliśmy równie niezapomniany weekend. Było naprawdę cudownie. Mam nadzieje, że tylko takie podróże w świat Nas czekają...